Mã QR code là gì?

QR code (quick response code) là một trong những loại mã vạch 2 chiều (2D), hay còn gọi là mã vạch ma trận, mã phản hồi nhanh.

Mã QR code là gì?

Hệ thống QR code được phát minh vào năm 1994 bởi công ty Denso Wave của Nhật Bản. Đây là một công ty con của Toyota. Họ cần một cách chính xác hơn để theo dõi xe cộ và các bộ phận trong quá trình sản xuất. Để đạt được điều này, họ đã phát triển một loại mã vạch có thể mã hóa các ký tự Kanji (hệ thống chữ Hán tượng hình của tiếng Nhật), Kana (hệ thống văn tự ký hiệu âm tiết của tiếng Nhật), chữ và số.

QR code được ký hiệu dưới dạng các ô vuông, xung quanh là những chấm đen đã mã hóa thông tin có thể là: URL, mô tả, giới thiệu sản phẩm, dịch vụ, địa điểm sự kiện, thời gian,… để hiển thị sao cho máy quét có thể đọc được dễ dàng.

Tùy thuộc vào thiết bị đọc mã QR mà khi quét mã nó sẽ dẫn bạn đến một trang web hoặc gọi đến một số điện thoại hay xem một tin nhắn,… Mã QR được sử dụng để:

• Liên kết trực tiếp để tải xuống ứng dụng trên Apple App Store hoặc Google Play.
• Xác thực tài khoản trực tuyến và xác minh chi tiết đăng nhập.
• Truy cập Wi-Fi bằng cách lưu trữ các chi tiết mã hóa như SSID, mật khẩu và loại mã hóa.
• Gửi và nhận thông tin thanh toán.
• Một công ty ở Anh có tên là QR Memories thậm chí còn tạo mã QR để sử dụng trên bia mộ. Nó cho phép mọi người quét mã để đọc thêm về cuộc đời của người đã khuất đó (nếu họ có cáo phó hoặc câu chuyện tin tức trực tuyến liên quan đến họ).

Nhóm phát triển đằng sau mã QR muốn làm cho mã dễ quét để các nhân viên không mất thời gian lấy nó ở đúng góc. Họ cũng muốn nó có một thiết kế đặc biệt để dễ dàng nhận biết. Điều này khiến họ chọn hình dạng hình vuông mang tính biểu tượng vẫn được sử đến tận bây giờ.

Denso Wave đã công bố công khai mã QR của họ và tuyên bố họ sẽ không thực hiện quyền bằng sáng chế của mình. Điều này có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể tạo và sử dụng mã QR. Tuy nhiên, việc tiếp thu ý tưởng về mã vạch truy xuất này ban đầu khá chậm.

Chỉ đến năm 2002 khi điện thoại di động đầu tiên có tích hợp trình đọc QR được bán trên thị trường tại Nhật Bản thì việc phát triển QR code mới thực sự thu hút được người. Việc điện thoại thông minh trở thành thiết bị tất yếu trong xã hội ngày nay dẫn đến sự gia tăng số lượng các công ty, dịch vụ sử dụng mã QR.

Xem thêm: 2 cách quét mã QR trên máy tính cực nhanh

Với xu hướng sử dụng mã QR ngày càng phổ biến, nên chúng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực trong cuộc sống ngay nay. Điển hình nhất là các doanh nghiệp thường xuyên sử dụng QR để marketing, giúp khách hàng có thể quét mã để truy xuất thông tin mà doanh nghiệp muốn truyền tải như sản phẩm, địa chỉ, danh mục liên quan,…

Thành phần của mã QR code gồm những gì?

Mã QR tiêu chuẩn có thể được nhận dạng dựa vào 6 thành phần chính:

• Quiet Zone (vùng yên tĩnh) – Đây là đường viền trắng trống xung quanh bên ngoài của mã QR. Nếu không có đường viền này, trình đọc QR sẽ không thể xác định được cái gì được và không được chứa bên trong mã QR (do sự can thiệp từ các yếu tố bên ngoài).
• Finder pattern (mẫu tìm kiếm) – Mã QR thường chứa ba hình vuông màu đen ở góc dưới cùng bên trái, trên cùng bên trái và trên cùng bên phải. Những hình vuông này cho người đọc QR biết rằng nó đang xem mã QR và ranh giới bên ngoài của mã nằm ở đâu.
• Alignment pattern (mẫu căn chỉnh) – Đây là một hình vuông nhỏ hơn khác nằm ở đâu đó gần góc dưới cùng bên phải. Nó đảm bảo rằng mã QR có thể được đọc, ngay cả khi nó bị lệch hoặc ở một góc.
• Timing pattern (mẫu thời gian) – Đây là một đường hình chữ L chạy giữa ba ô vuông trong mẫu tìm kiếm. Timing giúp người đọc xác định các ô vuông riêng lẻ trong toàn bộ mã và giúp cho mã QR bị hỏng có thể được đọc.
• Version information (phiên bản thông tin) – Đây là một trường thông tin nhỏ nằm gần ô mẫu công cụ tìm trên cùng bên phải. Điều này xác định phiên bản mã QR đang được đọc.
• Data cells (các ô dữ liệu) – Phần còn lại của mã QR truyền đạt thông tin thực tế, tức là URL, số điện thoại hoặc tin nhắn mà nó chứa.

4 loại QR code phổ biến

Mã QR có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhua. Nhưng hiện nay chỉ có bốn loại mã QR được chấp nhận rộng rãi. Loại mã được sử dụng xác định cách dữ liệu có thể được lưu trữ và được gọi là “chế độ đầu vào”. Nó có thể là số, chữ và số, nhị phân hoặc kanji. Loại chế độ được giao tiếp thông qua trường thông tin phiên bản trong mã QR.

• Chế độ số (Numberic mode): Chế độ này dành cho các chữ số thập phân từ 0 đến 9. Chế độ số là chế độ lưu trữ hiệu quả nhất, với tối đa 7.089 ký tự khả dụng.
• Chế độ chữ và số (Alphanumberic mode): Chế độ này dành cho các chữ số thập phân từ 0 đến 9, cùng với các chữ cái viết hoa từ A đến Z và các ký hiệu $,%, *, +, -,., /,: và gồm cả dấu cách. Nó cho phép lưu trữ tối đa 4.296 ký tự.
• Chế độ nhị phân (Byte mode): Chế độ này dành cho các ký tự từ bộ ký tự ISO – 8859–1. Nó cho phép lưu trữ 2.953 ký tự.
• Chế độ Kanji (Kanji mode): Chế độ này dành cho các ký tự 2 byte từ bộ ký tự Shift JIS và được sử dụng để mã hóa các ký tự bằng tiếng Nhật. Đây là loại mã gốc, được phát triển lần đầu tiên bởi Denso Wave. Tuy nhiên, nó đã trở nên hạn chế nhất với chỉ 1.817 ký tự có sẵn để lưu trữ.

Ứng dụng QR code trong cuộc sống

Mã QR hiện nay được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực như:

• Quản lý thông tin sản phẩm, hàng hóa hay thông tin thay vì lưu trữ trên sổ sách, card visit
• Lưu trữ URL: Doanh nghiệp có thể mã hóa URL của mình trên con QR Code, khi khách hàng biết cách sử dụng QR code để tiến hành quét mã, ngay lập tức thiết bị sẽ tự động điều hướng trực tiếp về trang web mà doanh nghiệp hướng đến.
• Ứng dụng Tại các bến xe tàu điện ngầm, xe bus, xe lửa,,… Khi người dùng quét mã hiển thị thông tin về các chuyến xe, lịch trình di chuyển nhanh chóng tiện lợi.
• Sử dụng mã vạch QR code tại viện bảo tàng: Khi thực hiện thao tác quét mã đặt cạnh sản phẩm sẽ hiển thị thông tin về đồ vật đó, thay vì in ấn bằng giấy tờ dễ hư hỏng, khó chỉnh sửa.
• Ứng dụng QR code trên bao bì sản phẩm: Khách hàng quét mã để biết thông tin sản phẩm, hạn sử dụng, xuất xứ, cách sử dụng,…
• Ứng dụng cách quét mã QR code tại các sự kiện, hội thảo, live show, thuyết trình,…giúp người tham gia có thể nắm rõ thông tin về chương trình thay cho các văn bản truyền thống.
• Áp dụng cách quét mã sản phẩm tại nhà hàng, shop để giúp khách hàng nắm được thông tin về cửa hàng, thực phẩm, cách thức chế biến,…
• Đọc mã QR Code ứng dụng trong truyền thông, marketing để thay thế các cách thức quảng cáo tốn kém chi phí như: Phát tờ rơi, in ấn banner, bao bì,… Thay vào đó, doanh có thể đính kèm mọi thông tin muốn truyền tải lên QR code, dù ở bất kỳ đâu khách hàng cũng có thể thao tác quét mã và nắm được thông tin dễ dàng.

Mã QR có an toàn không?

Đây là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm vì lo lắng liệu phương thức quét mã này có đủ an toàn hay không khi hình thức quét mã rất đơn giản. Thực tế, những kẻ tấn công có thể nhúng các URL độc hại có chứa phần mềm độc hại tùy chỉnh vào mã QR. Sau đó nó có thể lấy dữ liệu từ thiết bị di động của bạ khi bạn quét. Cũng có thể nhúng một URL độc hại vào mã QR để dẫn đến một trang web lừa đảo tại đó bạn có thể bị lộ thông tin cá nhân hoặc thông tin tài chính.

Vì con người không thể đọc mã QR, nên những kẻ tấn công dễ dàng thay đổi mã QR để trỏ đến một tài nguyên thay thế mà không bị phát hiện. Hầu hết nhiều người nhận thức được rằng mã QR có thể mở đến một URL. Tuy nhiên họ lại ít nhận thức được các hành động khác mà mã QR có thể bắt đầu trên thiết bị của người dùng. Ngoài việc mở một trang web, QR code còn có thể nhận địa chỉ liên hệ hoặc soạn email. Những yếu tố bất ngờ này có thể ảnh hưởng đến độ bảo mật của mã QR.

Những người dùng thường không nghi ngờ khi quét mã, nó có thể đưa bạn đến một trang web độc hại có thể lưu trữ bộ công cụ khai thác, dẫn đến việc xâm nhập thiết bị hoặc trang đăng nhập giả mạo để lấy cắp thông tin đăng nhập của người dùng. Một số trang web thực hiện tải xuống theo từng ổ đĩa, vì vậy chỉ cần truy cập trang web là có thể bắt đầu tải xuống phần mềm độc hại.

Vậy mã QR code có bị hack không? Bản thân mã QR không thể bị tấn công. Các rủi ro bảo mật liên quan đến mã QR chỉ bắt nguồn từ đích đến của mã QR chứ không phải từ chính mã đó.

Tin tặc có thể tạo mã QR độc hại đưa người dùng đến các trang web giả mạo để lấy dữ liệu cá nhân của họ, chẳng hạn như thông tin đăng nhập hoặc thậm chí theo dõi vị trí địa lý của họ trên điện thoại của họ. Đây là lý do tại sao người dùng di động chỉ nên quét mã đến từ một người gửi đáng tin cậy.